-
1 мөмкинлек бирү
предоставля́ть возмо́жность -
2 бирү
перех.1) в разн. знач. дава́ть/дать (кому, чему) (книгу почитать, квартиру, адрес, телеграмму)авыруга дару бирү — дать лека́рство больно́му
җавап бирү — дать отве́т, отвеча́ть
мөмкинлек бирү — дать возмо́жность
••бирсәң - алырсың, иксәң - урырсың — посл. е́сли дашь - возьмёшь, е́сли посе́ешь - пожнёшь
2) в разн. знач. подава́ть/пода́тьэчәргә су бирү — пода́ть напи́ться
киемен бирү — пода́ть оде́жду
гариза бирү — пода́ть в суд
хәбәр бирү — пода́ть весть (извести́ть о себе́)
киңәш бирү — дать сове́т, посове́товать
үрнәк бирү — подава́ть приме́р
фикер бирү — пода́ть мысль
3) выдава́ть/вы́дать (кому, чему) (паспорт, аванс, диплом, пропуск и т. п.) вруча́ть/вручи́ть (кому-л. что-л.)санаторийга путёвка бирү — вы́дать путёвку в санато́рий
мәктәп төзергә акча бирү — вы́дать (вы́делить) сре́дства на строи́тельство шко́лы
үз кулына бирү — вручи́ть ли́чно в ру́ки ( письмо)
4) переда́ть/передава́тьхатыңны миңа бирделәр — твоё письмо́ мне переда́ли
радиодан концерт бирү — передава́ть конце́рт по ра́дио
эшне судка биргәннәр — де́ло переда́ли в суд
5)а) отдава́ть/отда́ть, плати́ть/заплати́ть, уплати́ть ( сколько за что)йорт өчен биш мең бирдек — за дом отда́ли пять ты́сяч
мич чыгаручыга егерме сум бирдек — печнику́ заплати́ли два́дцать рубле́й
б) отдава́ть/отда́ть, продава́ть/прода́ть ( за сколько)күн итекне арзан бирү — дёшево прода́ть сапоги́
печәнеңне күпмегә бирәсең? — за ско́лько отда́шь се́но?
6) отдава́ть/отда́ть, устра́ивать/устро́ить (ребёнка в ясли, детсад или в школу)7) сдава́ть/сдать, оставля́ть/оста́вить ( город неприятелю) || сда́ча, оставле́ние8) задава́ть/зада́ть (какую-л. задачу)сорау бирү — зада́ть вопро́с
9) сдать/сдава́ть (экзамен, зачёты) || сда́ча10) дава́ть/дать, уступа́ть/уступи́ть (место, дорогу, свою очередь)11) представля́ть/предста́вить ( отчёт)12) приноси́ть/принести́, дава́ть/дать (доход, экономию)бу эш тә безгә файда бирмәс — э́то де́ло не принесёт нам по́льзы
13) придава́ть/прида́ть, дава́ть/дать (кому, чему что) (силы, поддержку)ярдәмгә ике белгеч бирү — дать в по́мощь двух специали́стов
зур әһәмият бирү — прида́ть большо́е значе́ние
сүзгә икенче мәгънә бирү — прида́ть сло́ву друго́е значе́ние
14) присва́ивать/присво́ить, дава́ть/дать (звание героя, учёную степень доктора филологических наук, воинское звание генерала армии и т. п.)15) перен. доставля́ть/доста́витьшатлык бирү — доста́вить ра́дость, ра́довать
рәхәтлек бирү — доставля́ть удово́льствие
16) прост. уда́рить, тра́хнуть, ба́хнуть17) в знач. вспом. гл.а) с деепр. ф. на -а/-ый придаёт значению, выраж. основным гл. оттенок продолжения действия, несмотря ни на чтойөри бирү — продолжа́ть ходи́ть
сөйли бирү — продолжа́ть говори́ть (расска́зывать)
укый бирү — продолжа́ть чита́ть
б) с деепр. ф. на -ып/-п выраж. что действие совершается не для себя:алып бирү — доста́ть и́ли покупа́ть
укып бирү — прочита́ть (кому-л.)
илтеп бирү — отнести́ (кому-л.)
җыеп бирү — собра́ть (для кого-л.)
табып бирү — найти́ (кому, для кого)
биреп бетерү — отда́ть (отдава́ть) всё; дода́ть
•- биреп кую
- биреп тору••бирә-бирә бирән булу (бирә-бирә бирәнгә сабышу) — говорится, когда слишком надоедают с просьбами дать, одолжить (что-л.)
-
3 мөмкинлек
сущ.1) возмо́жностьмиңа көньякка китәргә мөмкинлек бар — мне предоставля́ется (у меня́ есть) возмо́жность пое́хать на юг
производство мөмкинлекләре — произво́дственные возмо́жности
2) вероя́тностьаның китү мөмкинлеге бар — вероя́тно, что он уйдёт; по всей вероя́тности, он уйдёт
•- мөмкинлек бирү
- мөмкинлекләрдән чыгып эш итү -
4 актык
1. прил.1) после́дний (год учёбы, рейс, поезд, шанс); оста́тки ( чего)актык мөмкинлек — после́дняя возмо́жность
актык көчеңне бирү — отда́ть после́дние си́лы; отда́ть оста́тки сил
2) после́дний, кра́йний ( срок)актык чара — после́дняя ме́ра
3) после́дний, после́днее; после́днее, что...; оста́тки ( чего)актык әйбердән мәхрүм калу — лиши́ться после́днего (после́дней ве́щи)
актык дәлиле — после́дний аргуме́нт; после́днее, что он мо́жет привести́ в (как) доказа́тельство
актык акчаны тотып бетерү — истра́тить оста́тки де́нег
4) после́дний, коне́чный (вагон поезда, пункт маршрута); концево́й5) заключи́тельныйактык сүз — заключи́тельное сло́во
актык этапта — на заключи́тельном эта́пе
6) в знач. сущ. актыгыа) после́днее, оста́тки; после́дки прост. (о продуктах, деньгах, запасе и т. п.); после́днее, что оста́лосьактыгын биреп бетерү — отда́ть после́днее, что оста́лось
бусы актыгы, бүтән юк — э́то оста́тки, бо́льше нет
б) коне́ц2. нареч.кичәнең актыгын көтү — дожида́ться конца́ ве́чера
в после́дний раз (сказать кому, предупредить кого, увидеть что, кого, встретиться с кем)актык керүең — в после́дний раз захо́дишь
актык тапкыр әйтәм — в после́дний раз говорю́
••актык исәптә — см. актык чиктә 1)
актык сүзләр белән сүгү — руга́ть после́дними слова́ми
актык патронга кадәр — до после́днего патро́на (отстреливаться, обороняться); до после́днего
актык тамчы канга кадәр — до после́днего (после́дней ка́пли кро́ви)
актык чиккә җитеп — см. актык чиккә кадәр 1)-2)
актык казык — после́дний ко́лышек (кол); после́днее
актык көнгәчә — до конца́ дней свои́х, до после́днего своего́ дня
актык күлмәк — после́дняя руба́шка
актык телем (сынык) — после́дний кусо́к ( хлеба)
актык чутта — см. актык чиктә 1)-3), 5)
актык ыштан — прост. после́дние штаны́; после́днее
актык юлга — см. соңгы юлга
- актык булсынактыкка кадәр (чаклы, тикле, хәтле) — см. азаккача
- актык бер тиен
- актык сулыш алу
- актык сулау
- актык сулышка кадәр
- актык сулуга кадәр
- актык сүз итеп
- актык мәртәбә
- актык тапкыр
- актык сулыш
- актык сулу
- актык сүз
- актык чик
- актык чиккә җитү
- актык чиккә кадәр
- актык чиктә
- актыкка калу
См. также в других словарях:
ихтыяр — 1. Кеше психикасының алга куйган максатны, теләкне тормышка ашыруда чагылган сәләте, аңлы омтылышы, теләккә ирешүдә ныклык 2. Теләк, ирек үз ихтыярым белән килдем 3. Власть, ирек аның ихтыярында булса. ИХТЫЯРЫҢ, ИХТЫЯРЫГЫЗ – Ничек телисез, шулай… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
уздыру — ф. 1. Үткәреп җибәрү, узарга, үтәргә мөмкинлек бирү 2. Узып китәргә, алга чыгарга мөмкинлек бирү; башкаларны алга җибәреп, үзең артка калу 3. күч. Башкалардан өстен чыгу, җиңү, беренчелекне алу сайрауда сандугачтан уздыра рәв. к. Уздырыштан 4.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
укыту — 1. (Уку) 2. Дәрес өйрәтү, укытучылык итү 3. Укырга мөмкинлек бирү, материаль тәэмин итеп тору кызын гимназиядә укытты 4. күч. Кемне дә булса берәр хәлне, тиешсез эшләрне яңадан кабатламаслык итеп җәзалау, сабак бирү. УКЫТУ АГАРТУ ЭШЛӘРЕ – Белем,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ачу — I. ф. 1. Нәр. б. капкачын, каплаган нәрсәсен күтәреп яки читкә алып, этәреп эчен карарга, әйбер алырга мөмкинлек булдыру. Ябылган, пичәтләнгән нәрсәләрнең капкачын, бөкесен һ. б. ш. алу 2. (Ишек, капка һ. б. ш. ны) як якка яки читкә этәреп,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
әзерләү — 1. Нәр. б. файдаланырлык, әзер хәлгә китерү. Берәр очракка багышлап, берәр нәрсә хәстәрләү. Берәр нәрсәне кирәк кадәр күләмдә җайлап, барлап, табып, тутырып кую 2. Нәр. б. үтәү өстендә эшләү, нәр. б. эшкәртү дәрес әзерләргә утырды 3. Ясау дару ә … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
өметле — (ӨМЕТЛЕЛЕК) – с. 1. Өмет тудыра, өметләндерә торган өметле хәбәрләр. Өмет белән сугарылган өметле караш 2. Эшчәнлекнең нин. б. өлкәсендә киләчәктә зур уңышлар көтәргә мөмкинлек бирә торган каләмең өметле күренә 3. Киләчәктә нин. б. уңай нәтиҗә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ычкындыру — 1. Киертелгән, эләктерелгән, кысып тоткан җирдән кире чыгару, җибәрү, бушату бил каешын ы. . Кулны тоткан нәрсәдән алу, җибәрү. Кулдагы әйберне ялгыш яки ирексездән бушатып төшереп җибәрү, тотып тора алмау. Эләккән, кысылган, ябышкан яки… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
әйтү — 1. Нин. б. фикерне, уйны телдән белдерү, хәбәр итү; нәр. б. сөйләү. Басма яки язма рәвештә хикәяләү, хәбәр итү, сөйләү Г. Камал бер әсәрендә түбәндәгеләрне әйтә:... . Сәләм, үтенеч һ. б. тапшыру, хәбәр итү 2. Нәр. б. турында аңлату, өйрәтү бу… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
әсәр — I. Нин. б. өлкәдә (фән, матур әдәбият, музыка, сәнгатьтә) берәүнең иҗади хезмәте, иҗат җимеше II. ӘСӘР – 1. тарт. форм. гына кулл. Нәрсәне дә булса билгеләргә, ачыкларга мөмкинлек бирә торган күрсәткеч, эз, билге яктылык әсәре юк иде. Нәр. б. бик … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
видеотелефон — Экранда бер береңне күреп сөйләшергә мөмкинлек бирә торган телефон … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
дифференциал — 1. Математикада: функция үсемтәсенең төп сызыкча өлеше 2. Автомобиль, трактор, танк кебек машиналарның йөртүче тәгәрмәчләренә борылышларда төрле тизлек белән әйләнергә мөмкинлек бирә торган механизм … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
